Hebben we niet allemaal een psychische kwetsbaarheid?

Hebben we niet allemaal een psychische kwetsbaarheid?

Gilke is een verpleegster in een psychiatrisch ziekenhuis die terecht gekomen is in een burn-out. Haar loopbaanvraagstuk is of ze naar haar huidige job kan terugkeren of dat ze op zoek moet gaan naar een andere richting voor de toekomst. Onderliggend aan deze loopbaanvraag schuilt een zorg, een zorg die haar verhindert om stappen te zetten:

Wat moet mijn omgeving wel niet van mij denken?

Bij haar familie en vrienden vindt ze geen begrip. Tijdens een familiefeestje vond een tante het nodig om te zeggen: “Ze is er niet bij? Burn-out? Flauwekul, de jongere generatie is niks meer gewoon.”

“En wat moeten mijn collega’s wel niet van mij denken? Gaan ze mij kunnen zien als ‘Gilke’ of gaan ze alleen ‘burn-out Gilke’ zien, zij die haar werk niet aankan?” Gilke is op haar werkplek ‘ingestort’ en de gedachte hieraan maakt haar erg onzeker.

Het verhaal dat ik mezelf vertel

Deze uitspraken van haar familie en vrienden, voeden haar schaamte- en schuldgevoel over haar burn-out. Ze blijft deze woorden in haar hoofd herhalen en zelf doet ze er nog een schep bovenop met de stem van haar innerlijke criticus: “ga jij jezelf ooit nog terug onder controle krijgen? Hoe flauw doe jij nu? Is dit nog normaal? Wat moeten de mensen wel niet denken? Zie je wel, je bent ‘zwak’ en zo denkt iedereen er over.” Ze wordt er erg verdrietig van.

Bronervaringen

Die ‘harde’ woorden van haar omgeving hebben een grote negatieve impact op haar. Hier gaan we mee aan de slag zodat ze terug kracht en energie kan ervaren ondanks de negativiteit van haar omgeving. Samen onderzoeken we haar bronervaringen. Bronervaringen zijn die contexten en situaties waarin dezelfde soort ervaring niet leidt tot een negatieve impact op jezelf. Voor Gilke betekende dit contexten waarin ‘harde’ woorden van anderen haar niet raken, situaties waarbij ze deze woorden niet blijft herhalen in haar hoofd en ze bij zichzelf en haar positieve gevoel kan blijven.

Kende zij zo’n bronervaring?

Haar antwoord kwam vrij snel: “bij mijn patiënten”, zegt ze

“ze weten niet beter, ze hebben tenslotte een psychische kwetsbaarheid”

“Hebben we niet allemaal tot op zekere hoogte een psychische kwetsbaarheid”, vroeg ik haar? “Heeft niet elke mens zijn eigen weg van ‘psychisch lijden’ van waaruit hij spreekt? Zou het kunnen dat jouw familie niet beter weet vanuit hun referentiekader op het leven, vanuit wat zij als de norm beschouwen? Ze ervaren zelf een vorm van ‘lijden’ en willen hier graag erkenning, liefde en aandacht voor. Vanuit die behoefte aan erkenning zeggen ze onhandige dingen, net als jouw patiënten, omdat ze niet beter weten en ze hun eigen weg van psychisch lijden hebben af te leggen. Hoe dacht je vroeger zelf over mensen met een burn-out?” Ja, ze moest toegeven, wetende wat ze nu weet, kijkt ze hier heel anders naar. Ook zij heeft hiervoor een weg afgelegd. Kan ze deze weg tot leren ook ‘gunnen’ aan haar omgeving en accepteren dat ze momenteel ‘niet beter weten’?

Gilke wist perfect in haar rol van zorgverlener de verantwoordelijkheid voor het uitspreken van de ‘harde of kwetsende’ woorden bij haar patiënten te laten vanuit een onderliggende overtuiging: ‘ze weten niet beter omwille van hun psychische kwetsbaarheid’. Hierdoor was ze niet uit haar lood geslagen, ervaarde ze geen schuld en kon ze een positief gevoel behouden. In deze situatie keek ze met mildheid en empathie naar de andere en naar zichzelf.

Transfer van de bronervaring

Door met eenzelfde mededogen naar haarzelf en haar naasten te kijken, door diep te ademen en te denken: ‘ach, ze weten niet beter’ en vanuit die overtuiging alle schuldgevoelens en de verantwoordelijkheid voor de uitspraken los te laten ipv op haar te nemen, leerde ze stap voor stap bij zichzelf te blijven en haar energie positief houden. Dit is een proces met veel oefenen, met steeds opnieuw bewust de bekrachtigende overtuiging inzetten en het positieve effect ervan kunnen ervaren. Het vraagt een bereidheid om het ‘oude vertrouwde’ verhaal over jezelf los te laten, en het nieuwe verhaal toe te laten.
Ondertussen is Gilke opnieuw aan de slag als verpleegster in het psychiatrisch ziekenhuis. Ze stelt het goed, bewandelt haar eigen weg, ongeacht wat haar omgeving van haar denkt.

Wat zijn jouw bronervaringen?

Loop jij ook vast in een bepaalde situatie waarbij woorden of gedrag van anderen jou blijven triggeren tot een negatief denkproces en negatieve gevoelens? Ga dan op zoek naar een bronervaring: een situatie waarin het jou wel lukt om bij jezelf en positief te blijven.
Ga op onderzoek naar de elementen die aanwezig zijn in die bronervaring:

  • Waar ben je van overtuigd?
  • Welke rol neem je in waardoor je in staat bent om dingen te zeggen en te doen, die jou in de andere context niet lukken?
  • Wat doe je anders?
  • Wat kan je hieruit leren?
  • Hoe kan je dit gaan toepassen in de ‘probleemsituatie’?
  • Welke andere effecten kan je neerzetten voor jezelf en jouw omgeving?

Wil je graag begeleiding in het ontdekken van deze hulpbronnen? Wil je hierin een spiegel of klankbord?