Dit artikel werd oorspronkelijk geschreven in 2017, maar de inzichten zijn vandaag de dag nog steeds relevant. We leven nog altijd in een tijd waarin het belangrijk is om bewust stil te staan bij de balans tussen werk en ontspanning, zelfs tijdens onze vakanties. Laat je inspireren door deze terugblik en ontdek hoe je de kunst van het ‘niks doen’ kunt omarmen voor een meer ontspannen leven.

Afgelopen week was ik op een netwerk event waar enthousiast heen en weer verteld werd over onze mooie vakantiebestemmingen, de indrukken die we hadden opgedaan en de absolute aanraders om te bezoeken. Het enthousiasme werd echter snel overstemd door de verhalen van hoe druk we het in de aanloop van de vakantie nog hadden gehad, hoe we onderweg naar de vakantiebestemming toch nog telefoon kregen, hoe we onze vakantie onderbraken voor het buitenlands bezoek dat we absoluut nog moesten ontvangen en hoe we toch ook maar vakantie namen en thuis bleven om in alle ‘rust’ bij te werken. Dit werd door de andere druk bezette netwerkers met veel begrip en herkenning onthaald dat het toch eens goed kon zijn om rustig bij te werken en dat dit ook een vorm van vakantie was.

HELP, dacht ik, dit is zo herkenbaar… en toch echt een evolutie van de laatste jaren. Vroeger werkten we toch rustig bij, in aanloop van de vakantie en werkten we rustig in, na de vakantie? Waar zijn deze tijden naartoe?

Ik moet niet verder kijken dan naar mezelf om te weten dat ik er ook schuldig aan ben. Ik verlangde al lange tijd naar mijn 4 weken vakantie, waarvan we 2 weken naar Noorwegen zouden gaan. De laatste vrijdagavond heb ik nog tot 22u zaken ‘afgewerkt’. ‘Als ik dit nog afgewerkt heb, kan ik rustig op vakantie vertrekken‘, zeg je dan tegen jezelf.

En dan het fenomeen van ‘erin komen’ in je vakantie (of voor de workaholics onder ons: het fenomeen van ‘afkicken’ van je werkverslaving ;-)):

Je ‘werkt’ dan wel niet meer, ah nee, want je bent mét vakantie, maar je werkt nog wel hard door, zij het op een ander vlak. In het begin valt het niet zo op: Je ‘werkt’ hard om alles ingepakt te krijgen, wat een hele planning was deze keer met een beperkte kofferruimte en alle weersomstandigheden in het verschiet, in combinatie met een sociaal drukbezet weekend voor je zondagnacht vertrekt. Dan kom je toe op je vakantiebestemming en start de volgende planning en organisatie: hoe gaan we het maximum uit 14 dagen Noorwegen halen? Wat willen we zeker gezien en gedaan hebben? De ‘fear of missing out’ hadden we vergeten thuis te laten ;-). Gelukkig komt op een bepaald moment de ‘noodrem’, die ons aanspoort om gewoon eens lekker niks te doen. Vroeger zou ik hier niet naar geluisterd hebben, onder het motto ‘slapen doe ik wel als ik dood ben’ (echt waar, Jezus als ik hieraan terug denk…). Nu niet meer, nu kan ik het effect van heerlijk niksen wel appreciëren als levende mens en kom ik tot de vaststelling dat op tijd en stond eens goed niksen, alleen maar de ‘kwaliteit’ van het leven verhoogt en je intenser laat genieten.

Vanwaar komt die drang toch om steeds in ‘activity modus’ te blijven, zelfs op vakantie?

Ik zie hetzelfde fenomeen bij klanten in burn-out: ze zijn dan wel niet aan het ‘werk’, maar stoppen met ‘hard werken’, doen ze allerminst. Ze gaan door op andere terreinen in hun leven uit een (misplaatst) schuldgevoel, een verantwoordelijkheidsgevoel of een schaamtegevoel naar hun omgeving toe. Ze houden grote kuis, verslinden massa’s boeken, rijden met hun familieleden overal naartoe, sommigen bouwen zelfs een nieuw huis, want nu hebben ze er ’tijd’ voor en ze voelen zich zo schuldig als ze ‘niks’ doen. Terwijl wat hun te doen staat, is juist ‘niks’.

Een vlucht uit de realiteit, bang voor confrontatie met zichzelf, anderen willen pleasen en angst om iemand teleur te stellen, een behoefte aan ‘zinvolheid’ of ‘zingeving: ‘ik doe, dus ik ben’, … (vul zelf maar in); allemaal onderliggende redenen voor deze ‘activity drive’ bij velen van ons. Het paradoxale is dat het continu ‘bezig zijn’, ons leidt naar datgene wat we net niet willen: confrontatie met onszelf en onze eigen ‘begrensdheid’, anderen én onszelf teleurstellen omdat het niet kunnen ‘nee’ zeggen, leidt tot beloftes die we niet langer kunnen nakomen, en ‘betekenisloosheid’ omdat het continu ‘bezig’ zijn telefoon, mail, etc… ons tegenhoudt om kwaliteitsvolle aandacht aan onze dierbaren te geven.

Conclusie en ‘note to self’: Vakantie nemen, hoe doe je dat?

1. Maak van ‘niks’ doen je eerste prioriteit!
2. Geniet van het ‘niks’ doen en ontdek welke creativiteit en kwalitatieve momenten en gesprekken er dan ontstaan met je geliefden, familie en vrienden
3. Tot slot, als je 1) & 2) niet ziet zitten en liever lekker actief aan de gang blijft, hou dan voor jezelf volgende voor ogen en doe de check: krijg je energie van de activiteit, dan is het ok. Ervaar je het als een ‘mentale’ druk, een ‘moeten’ of een ‘sociale verplichting’, keer dan terug naar stap 1 ;-). Je zal merken dat je vanzelf weer goesting krijgt in actief bezig zijn nadat je jezelf ook ‘rust’ gegund hebt.

En uiteraard geldt het beoefenen van de kunst van het ‘dolce far niente‘, niet alleen voor tijdens de vakanties. Maar doe op tijd eens ‘niks’ het ganse jaar door. Exact wat ik nu ga doen voor de rest van deze laatste zondag van mijn vakantie. Wie doet er mee?