Wat we voelden aankomen, werd vrijdag bevestigd. België gaat opnieuw in ‘lockdown’. De kranten staan er vol van, de gevolgen van deze tweede lockdown zullen mentaal en emotioneel zwaarder zijn dan de eerste. Laten we voorkomen om onszelf in een ‘psychische’ lockdown te zetten, waardoor we ‘vast’ komen te zitten. Met deze blog, probeer ik alvast een bescheiden bijdrage te leveren hieraan.
De afgelopen maanden heb ik in mijn praktijk regelmatig het volgende gehoord:
Ik loop aan tegen een onbestemd gevoel, een soort gebrek aan algemeen welbevinden en ‘corona’ lijkt wel de grootste oorzaak hiervan te zijn of alleszins heeft corona het enorm verergerd.
Zo was er de immer gehoorzame en ‘pleasende’ Jan die op het werk is uitgebarsten: Hij heeft zijn mondmasker, wat hij aanvoelt als een muilkorf die hem letterlijk en figuurlijk het zwijgen oplegt, weggegooid. Hij heeft geroepen dat hij er genoeg van heeft en is zonder overleg naar huis gegaan. Daarna heeft hij zich ziek gemeld. Erg geëmotioneerd, vertelt hij: ‘ik was precies mezelf niet meer‘.
En dan was er de perfectionistische Betsy die alles onder controle had. Ze vervulde plichtsgetrouw haar dagtaak tot in de puntjes, maar nu vindt ze de moed niet meer om de nodige discipline aan de dag te leggen. Ze voelt zich meer en meer ‘gelaten’ alsof het haar allemaal niks kan schelen. Zij die nooit kon loslaten, alleen tijdens vakantie aan het zwembad, diep verzonken in een boek, heeft nu precies ‘alles’ losgelaten. Ook zij herkent zichzelf niet meer en vraagt zich af wat er aan de hand is.
Corona maakt heel expliciet wat voordien al onderhuids aanwezig was: Er zijn delen in ons die op de voorgrond staan en die voor een groot stuk en bijna automatisch ons gedrag bepalen. En er zijn delen die wat meer op de achtergrond staan, die we wat minder toelaten, alleen op vakantie of in het weekend of onder specifieke omstandigheden en in bepaalde vriendenkringen. Door corona worden die ‘speciale’ gelegenheden ‘ingeperkt’ en worden die delen in ons onrustiger en vragen ze om meer aandacht. Ze worden als het ware groter en vragen om ‘gevoed’ te worden.
Terug naar Jan: in het dagelijks leven zit er, eerder op de achtergrond, een rebel in hem die vrijheid wilt, die moeite heeft met de regels die hem worden opgelegd. Die rebel kan er in het normale leven zijn op het concert van zijn favoriete metalband, of wanneer hij in het weekend met de vrienden van de motorclub op uitstap is. De rebel in hem krijgt nu geen lucht meer, kan er niet meer zijn en is van zodra hij een gaatje zag, naar ‘buiten’ geglipt met alle gevolgen van dien.
En Betsy: Het deel in haar dat op vakantie er wel in slaagde om ‘los te laten’, wat haar energie gaf om er terug tegenaan te gaan, heeft haar batterijen niet kunnen opladen, want de vakanties zijn geannuleerd en dus werd ook de ‘onbezonnen Betsy’ als het ware’ geannuleerd’ in haar leven.
Ik werk graag met ‘voice dialogue’ in mijn praktijk. Met delenwerk, met contact maken met de verschillende delen in onszelf en de energie die deze delen met zich meebrengen. Door er contact mee te maken, leren we hun intentie, opdracht, doel kennen en voelen we welk effect ze hebben in ons leven. Doel van dit ‘delenwerk’ is enerzijds een positieve relatie ontwikkelen met elk van de delen in ons. Ook die delen die we misschien eerder wat ‘verstoten‘, die er wat minder mogen zijn in ons leven: bv het deel dat makkelijk kan ‘niets doen’ omdat we van thuis uit geleerd hebben, dat niets doen, gelijk staat aan ‘lui zijn’, waardoor we ‘verleerd’ hebben om rust te nemen. De tegenpool en het sterk ontwikkelde deel, is de ‘bezige bij’: de ‘bezige bij’ kan niet stilzitten, gaat maar door, staat continu aan. Ze is primair aanwezig in ons leven (om te voorkomen dat we gekwetst raken door het oordeel van lui te zijn) en ze zorgt ervoor dat we doelen bereiken en zingeving ervaren. Bij gebrek aan het durven nemen van rust (want energetisch staat rust nemen gelijk aan ‘lui zijn’), leidt de ‘bezige bij’ ons wel recht naar een burn-out.
Anderzijds is het doel van ‘delenwerk’, het ontwikkelen van meer ‘keuzemogelijkheden’ in ons gedrag zodat we wat vaker leren genieten van ‘rust nemen’, zodat ‘de bezige bij’ nadien met opgeladen batterijtjes weer volop haar gang kan gaan.
Door corona hebben we enerzijds terug contact kunnen maken met bepaalde delen in onszelf. Zo hebben we ‘het deel dat kan genieten van niets doen’, herontdekt. In het ‘normale’ leven mocht dat deel er misschien niet zoveel zijn omdat de ‘pleaser’ in ons altijd nog wel iemand tevreden moest stellen of de ‘slavendrijver’ vond dat onze ’to do list’ nog niet was afgewerkt. Zo herontdekken we het belang van ‘niets doen’ en zullen we straks in het normale leven hier misschien ‘makkelijker’ invulling kunnen aan geven.
Anderzijds moeten we niet alleen fysiek in ons kot blijven, we hebben ook sommige delen psychisch vast moeten zetten door de maatregelen. Het gevolg is dat ze beginnen ‘sputteren’, ze snakken naar een ‘escape route’ en ze kunnen ons behoorlijk uit ons lood slaan op een onbewaakt moment of ze zorgen ervoor dat we ons meer en meer ‘depressief’ en lusteloos beginnen te voelen, omdat die delen er niet meer in slagen hun batterijen op te laden of hun ding te doen. Dit kunnen zowel onze meer primaire delen als onze meer verstoten delen zijn, die het moeilijk krijgen.
Heb je het lastig, ervaar je ergernis, rusteloosheid, moeite om met deze nieuwe ‘lockdown’ om te gaan? Wil je voorkomen dat je ‘vast’ komt te zitten in deze frustratie of in een diep ongelukkig gevoel?
Neem dan even een moment voor jezelf, maak het rustig in je hoofd en stel jezelf de volgende vragen:
1. Wie in jou heeft moeilijk momenteel? Wie in jou ervaart hinder van de lockdown? Welk deel van jouzelf kan moeilijk met de situatie omgaan?
Voor mij persoonlijk, is dit het deel dat uit is op afwisseling en nieuwe ervaringen opdoen. Het is het deel dat ‘wegloopt’ van de ‘saaiheid’ van mijn bestaan en moeilijk kan stilzitten, dat steeds ‘on the go’ is, op zoek naar nieuwe inzichten en ervaringen. Het meer ‘verstoten’ deel: ‘niets doen’ is meer aanwezig en hier word ik ‘onrustig’ van, het creëert een gevoel van ‘nutteloosheid’.
2. Maak even connectie met dit deel, leef je even helemaal in. Welk gevoel heeft dat deel in jou? is het verdrietig, boos, angstig, etc…
Dit deel in mij is vooral verdrietig, het mist voeding, contacten en nieuwe leerervaringen. Het lijkt ‘stil te staan’ en het staat niet graag stil. Het zit vast in een slachtoffergedrag.
3. Waar heeft dit deel in jou behoefte aan? Wat heeft het nodig?
Het heeft behoefte aan afwisseling, maar vooral aan intellectueel gevoed worden. Het heeft nood aan een perspectief en terug ‘vat’ krijgen op het hebben van doelen en het kunnen vaststellen van vooruitgang.
4. Geassocieerd met dit deel, welk verzoek wil je formuleren? Wat wil het deel dat jij voor hem/haar doet?
Dat ik mij niet laat hangen en die zaken die ik wel kan doen om mij intellectueel te voeden: zoals lezen, schrijven, webinars, podcasts beluisteren, blijf doen ipv meer uren in de zetel te hangen, lusteloos scrollend op social media, denkend dat dit voedend is, maar uiteraard niets is minder waar. Het wil eigenlijk dat ik ‘corona’ niet langer gebruik als ‘excuus’ om bepaalde doelstellingen, ambities die ik heb, uit te stellen.
5. Maak je terug los van dit deel, word een waarnemer van dit deel. Hoe heb je het ervaren? Waar ben je dankbaar voor bij dit deel? Wat levert dit deel jou op en hoe kan je hier ook in deze bijzondere omstandigheden toch invulling aan geven? Wat wil jij doen voor het deel zodat het wat tot rust kan komen? Wat kan je leren, ontwikkelen of waar kan je in groeien zodat er meer balans komt?
Ik ben vooral dankbaar voor het feit dat dit deel ervoor zorgt dat ik in ‘beweging’ blijf, nieuwe horizonten weet op te zoeken, me uit mijn comfortzone haalt en me scherp houdt. Ook tijdens corona kan ik me blijven ontwikkelen en nieuwe ervaringen opdoen, misschien zelfs meer en grondiger dan in het ‘normale’ jachtige leven. Ik kan me meer focussen op wat er wel is ipv wat er niet is. Door mij hierop te focussen, neemt de onrust af en krijg ik terug meer vat op mijn doelstellingen.
Worstel jij ook met dat onbestemd gevoel? Weet je soms niet goed wat de lockdown allemaal met jou doet? Voel je dat je het zwaar krijgt en wil je ook meer inzicht in wie in jou het moeilijk heeft en hoe je hiermee kan omgaan?
Wil je deze lockdown met positieve energie tegemoet gaan? Neem contact op!
Samen gaan we op weg. Dit kan fysiek volgens de veiligheidsmaatregelen, met een online gesprek of via wandelcoaching op een veilige afstand.
“Sinds corona moeten we veel thuiswerken, ik ben verbinding aan het verliezen met de mensen met wie ik moet samenwerken. Mijn motivatie ebt hierdoor weg.”
Ik hoor het meer en meer bij mijn cliënten ook al doen ze hun job graag. Corona en het thuiswerken begint zijn tol te eisen op vlak van relationele verbondenheid. Het doet de emotionele bron van energie lekken en zorgt voor lusteloosheid en rusteloosheid, concentratieverlies en een gebrek aan zingeving en motivatie.
Volgens de zelfdeterminatie theorie is een belangrijke onderliggende functie van werk, het hebben van sociale contacten, positieve en constructieve relaties kunnen opbouwen met anderen, deel kunnen uitmaken van een hecht team waarbij je je persoonlijke gevoelens en gedachten kan delen met je collega’s. Het geeft betekenis en zinvolheid. Louter datgene uitvoeren waarvoor je betaald wordt, is maw niet voldoende om je motivatie hoog te houden of je goed te blijven voelen, je hebt die diepgaande verbinding met je collega’s nodig. Wanneer ik op zoek ga naar wat er reeds geschreven is over wat te doen om deze relationele verbondenheid met je collega’s hoog te houden in tijden van corona, lees ik vooral tips over het ‘belang van een goede internetverbinding’. Ook noodzakelijk natuurlijk ?. Ik wil een stapje verder gaan en benadrukken dat sociaal contact betekenisvol en diepgaander moet zijn opdat medewerkers zich geëngageerd en gemotiveerd blijven voelen voor hun job en wat je hieraan kan doen als collega, als leidinggevende, als team om die emotionele batterij terug op te laden.
Maak bij het begin van je teamvergadering ruimte voor de check-in, waarbij iedereen even de tijd krijgt om te landen en aan te geven hoe hij erin zit. Het voordeel van online vergaderingen is dat we sneller to the point komen en effciënter zijn in het afwerken van de vergaderagenda. Er is echter minder ruimte voor de ‘social talk’, waardoor het soms erg ‘mechanisch’ aanvoelt. We kunnen ons emotioneel ei er niet in kwijt. Zorg er voor dat je eerst even connecteert op emotioneel niveau vooraleer naar de inhoud te gaan, ook bij vergaderingen die fysiek plaatsvinden.
We hebben allemaal een kwetsbaarheid die we proberen te beschermen met een ‘het gaat goed met mij’ masker, een standaardantwoord op de standaardvraag: hoe het gaat het? Wil je meer verbinding, stel specifiekere vragen met aandacht voor de concrete situatie van je collega. Dit geeft je collega een meer betrokken gevoel dan bij de beleefdheidsvraag ‘hoe is het’? Anderzijds helpt het wanneer je zelf aangeeft waar jij mee worstelt, bang voor bent, moeite mee hebt. Door het tonen van ‘kwetsbaarheid’, kom je in een diepere, authentieke verbinding. Mogelijke connecteervragen:
❓ Hoe is het voor jou geweest de afgelopen dagen, hoe ben je de dagen doorgekomen? Hoe is het gelukt om thuiswerken te combineren met je gezin?
❓ Hoe houd je controle over je werk, je projecten in deze tijden van afstand? Hoe blijf je je aandacht houden op de prioriteiten?
❓ Welk gevoel zou je wat vaker willen hebben in deze bijzondere tijd?
❓ Wat geeft je energie? Waar ben je trots op? Wat geeft jouw leven kleur momenteel? Waar kijk je naar uit?
❓ Hoe wil je begeleid worden? Wat heb je nodig om te kunnen presteren?
❓ Wat was jouw hoogtepunt van afgelopen week en jouw dieptepunt,…
We zitten stil achter onze computer, e-mails weg te werken, te videochatten, we hebben in het algemeen minder beweging, we werken maar door. Wandelen zorgt niet alleen voor een boost van je fysieke batterij, maar ook voor je mentale en emotionele batterij: het geeft meer kwaliteit en creativiteit aan je gesprekken, het werkt verdiepend en je komt sneller tot de kern van waar iemand mee zit. Door het wandelen naast elkaar, wil je sneller verhalen vertellen (juist omdat je elkaar niet rechtstreeks aankijkt) en dat bevordert het makkelijker uiten van gevoelens en emoties. Met respect voor de physical distance, verklein je al wandelend de social distance met je collega’s.
Organiseer een virtuele vrijdagnamiddag quiz om het weekend in te zetten en de week even met ‘humor’ en fun samen met je collega’s af te sluiten. Of speel een spel waarbij je elkaar op een leuke manier beter leert kennen: de drie dingen die je nog niet wist over mij, waarvan één leugen die de collega’s eruit moeten halen… en doe dit op regelmatige tijdstippen met telkens een andere opdracht. Stuur elkaar een kaartje met leuke teamherinneringen, grappige anecdotes, mooiste realisaties, wat je aan elkaar waardeert, etc…, je leert elkaar op een andere manier kennen, waardoor het vertrouwen groeit en de samenwerking vlotter gaat. Het samen een pint gaan drinken op vrijdagnamiddag omtoveren in een virtueel alternatief.
Je erkend en gewaardeerd voelen, is één van de belangrijkste elementen om je geëngageerd te voelen bij je werk en je batterijen op te laden. Uit het oog, uit het hart, laat dat niet gebeuren en geef elkaar erkenning en waardering voor het geleverde werk ondanks bijzondere omstandigheden. Vier samen de successen, ook virtueel elk vanuit je eigen thuiskantoor.
Samengevat, om de relationele verbondenheid te verdiepen, zorg je best voor het ervaren van voldoende positieve emoties samen met je collega’s door
✅ de kwaliteit van de (virtuele) contacten te verbeteren,
✅ op tijd samen te lachen en fun te kunnen beleven en
✅ aandacht te hebben voor erkenning en waardering. Dé ingrediënten van het beste tegengif voor de nadelige effecten van het vele thuiswerken.
➡️ Ervaar jij een dip in motivatie, in betrokkenheid en wil je hiermee aan de slag? Wil je terug met energie aan het werk, ook vanop een afstand van je collega’s? Neem contact op! Samen gaan we op weg!
“Ik wil meer balans, tussen werk en privé“, startte hij onze kennismaking. “Ik heb de afgelopen jaren alleen maar gewerkt, altijd druk bezig geweest. Door corona ben ik geconfronteerd met hoe leeg mijn leven is, toen alles stil viel en ik alleen thuis bleef. Mijn werk voelde niet meer zinvol aan, mijn leven leek in al die tijd niet geëvolueerd te zijn. Ik heb alleen maar gewerkt en klaargestaan voor anderen.”
Hij is niet alleen. Velen onder ons zijn gericht op altijd ‘bezig’ zijn, op zoek naar een gevoel van ‘nuttig zijn’. Tegelijkertijd lopen we weg van de pijn die het gevoel van leegte ons geeft. Elke afleiding is goed, zonder jezelf de vraag te stellen: ‘wil ik dit wel echt doen?’ Als het zwaartepunt van je beslissing om te kiezen voor een bezigheid, bij anderen ligt en niet bij jezelf, raak je dubbel in de problemen. Als jij niet weet waar je naartoe wilt, vullen anderen dit graag voor jou in. Je kan je eigen waarden niet straffeloos blijven overtreden. Door steeds bezig te zijn, loop je ongemerkt voorbij aan datgene wat echt belangrijk is.
Door nooit stil te staan tijdens je zoektocht naar ‘zinvolheid’, raast het leven ‘zinloos’ aan jou voorbij.
Dat is de ironie van het verhaal: Je geraakt ‘stuck’ in de leegte waar je zo hard van wegliep.
In deze blogpost leer ik je hoe je NEE kan zeggen tegen activiteiten die jou schijnbaar ‘redden’ van een gevoel van leegte op korte termijn, en JA kan zeggen tegen activiteiten die jouw leven echt ‘VERVULLING’ geven op lange termijn.
De weg naar een vervuld leven, is de weg van bewustwording: Bewust worden van wat je wilt en niet meer wilt, zodat je het stuur van je leven in handen kan nemen ipv gestuurd te worden vanuit jouw ‘automatische piloot’. Ook jij kan dit, door het instellen van je GPS op weg naar vervulling in 6 stappen.
Om je leven op het juiste spoor te krijgen, moet je weten waarnaartoe. Je hebt een doel nodig. Als je geen doelen hebt, is de kans groot dat je niet vindt wat je zoekt. Wanneer een doel stellen te moeilijk is, denk eens na over wat jouw prioriteiten zijn of welke waarden belangrijk zijn voor jou: jouw kinderen, je gezondheid, je gezin, je werk, etc… en benoem wat je graag anders zou willen zien op vlak van die prioriteiten en waarden.
Als je niet weet vanwaar je vertrekt, loop je het risico op dezelfde plek uit te komen. Hoe ziet jouw realiteit vandaag eruit? Bepaal je zelf de richting of wordt deze vooral door jouw omgeving bepaald? Rol je van het ene in het andere of kies je bewust voor hetgeen je doet. Als je naar jouw agenda kijkt zowel werk als privé, hoeveel tijd spendeer je aan de zaken die echt belangrijk zijn voor jou en hoeveel aan zaken die ‘opgelegd’ zijn door jouw omgeving. Spendeer je je tijd aan mensen die jou energie geven of aan mensen die jou energie kosten? Hoe voelt dit? Wat levert jou dit op? Wat is het effect van dit gedrag op lange termijn?
Meerdere wegen leiden naar jouw bestemming. Kies je voor sightseeing onderweg, de snelste route of wil je juist snelwegen vermijden? Welke opties heb je om je doel te bereiken? Wat wil je anders doen? Hoe zal jouw leven eruit zien als je de zaken anders aanpakt? Welke activiteiten doe je, welke niet meer? Met wie doe je deze en met wie niet meer? Welk gevoel geeft jou dit? Wat levert jou dit op?
Wat houdt jou tegen om jouw bestemming te bereiken? Om tijd en aandacht te spenderen aan jouw prioriteiten? Wat vermijd jij? Wat ben je geneigd te doen onder druk van de dagelijkse realiteit? Wat heb je los te laten om je doelen te kunnen realiseren? Wat heb je te accepteren of toe te laten, welke confrontatie dien je aan te gaan? Tegen wie of wat heb je nee te zeggen?
Denk je nu, maar dat lukt me niet om NEE te zeggen? Dit betekent dat ik iemand moet teleurstellen, dat ik niet voldoe aan de verwachtingen van buitenaf. Dit durf ik niet. Dat kan. Soms vinden mensen het moeilijk om verandering in hun leven te brengen, omdat de pijn nog niet erg genoeg is, omdat ze nog niet aan de grond zitten. Kiezen voor wat je echt wilt, gaat gepaard met ‘loslaten‘. Loslaten van oude patronen, van wat anderen gewoon zijn van jou, van het beeld dat je van jezelf hebt, etc… In dit loslaten kan je een onvermogen ervaren, je vindt het lastig en je wilt liefst terug naar je comfort zone en je vertrouwde ‘vlucht’ gedrag.
Stel jezelf de volgende vraag:
Voel je je slecht genoeg om verandering te brengen of wil je nog wachten tot je je nog slechter voelt? Is het sop de kool waard om de verandering door te voeren?
Wat is voor jou belangrijker in het leven: altijd ‘bezig’ zijn teneinde een gevoel van nuttig zijn te kunnen ervaren en tegelijkertijd een gevoel van ‘leegte’ te vermijden of invulling kunnen geven aan jouw doelen en prioriteiten?
Als het sop de kool niet waard is, wat maakt het probleem tot een probleem voor jou? Misschien is het wel helemaal ok zo voor jou. Dan ben je klaar en hoef je niets te ondernemen ?.
Denk aan je bestemming, je doel en kijk naar de activiteiten die de komende dagen op je af komen en stel jezelf de vraag: Wat is het nut van deze activiteit? Is het vooral bezigheid om het gevoel van leegte te vermijden of draagt ze werkelijk bij tot de prioriteiten die ik in mijn leven heb gesteld? Waarom zou ik er tijd en energie in steken? Wat maakt die activiteit zo belangrijk voor mij? Wat levert het doen ervan mij op?
Welke activiteiten schrap je in je agenda morgen, overmorgen, de komende week? Tegen wie zeg je nee? Waarvoor komt er dan ruimte? Welke activiteiten ga je wel doen en hoe dragen deze bij tot jouw doel? Welk gevoel geeft jou dat? Welke waarde die belangrijk is in jouw leven, krijgt hiermee invulling? Wat doet dit met het beeld dat je van jezelf hebt en wat anderen van jou hebben?
Je bent vertrokken vol goede moed en bij de volgende bocht, wijk je al snel af terug naar het gekende pad. Dat is perfect normaal, wees niet te streng voor jezelf. Wees je bewust dat je je af en toe van de bestemming zal laten afbrengen door anderen, door omstandigheden en druk van buitenaf. Dat is niet erg. Sta erbij stil en kijk wat je ervan kan leren. Dat is het groeiproces, dat is het ‘onderweg‘ zijn in je ontwikkelingsproces. Tot slot, vier de successen, want die zijn er ook! Persoonlijke ontwikkeling is hard werken en dat verdient op tijd en stond een beloning voor jezelf!
Wil jij ook gaan voor het GROTE GELUK i.p.v. vast te zitten in ‘trigger happy’ zonder vervulling. Voor echte RUST in je leven ipv ‘gemoedsrust’ voor de minste ‘last’.
Heb je nood aan een gids, een begeleider op jouw ‘road to happiness’?
Na een proces van maanden, misschien zelfs jaren, ben je eindelijk zo ver: Je voelt je fysiek, mentaal en emotioneel klaar om terug te keren naar het werk na je burn-out. Je maakt plannen om geleidelijk aan, op te starten. Het gaat goed met je, JE BENT ER KLAAR VOOR EN TOCH,…
Toch is er een stemmetje dat zegt: MAAR WAT ALS HET NIET LUKT, WAT ALS IK HERVAL?
“Hoe kan ik hiermee omgaan, wat kan ik hieraan doen?” is een vraag die vele van mijn cliënten stellen.
In deze blog deel ik vier strategieën om met deze angst om te gaan en die jou helpen je vertrouwen te herstellen.
Het leven na je burn-out is niet meer hetzelfde als voor je burn-out. Gelukkig maar! Een burn-out wordt niet voor niks een ‘spiritual awakening’ genoemd: je bent bewuster geworden van jezelf, van wie je bent, wat je wilt en niet meer wilt, wat belangrijk is voor jou in je leven. Je hebt geleerd wat het met je kan doen om maar te blijven gaan zonder pauze of ruimte voor herstel of jezelf weg te cijferen om niemand teleur te stellen. Je hebt gezien wat er gebeurt wanneer je op doorzettingsvermogen en karakter alle ballen in de lucht blijft houden, behalve jouw ‘zelfzorgbal’, die je als eerste hebt laten vallen. Je hebt ervaren hoe het is als de ‘rek op is’ en hij knakt, welk herstelproces het vraagt op fysiek, mentaal en emotioneel vlak.
Het voelen van angst, wordt ervaren als een teken van ‘zwakte’ waardoor we ‘angst’ liever onderdrukken: het mag er niet zijn, we vinden van onszelf dat we het zouden moeten aankunnen en dat we niet zo flauw moeten doen, etc… Het veroordelen of onderdrukken van een emotie maakt de emotie alleen maar groter, waardoor de angst macht krijgt over jou.
Een effectievere strategie is te luisteren naar jouw angst. Wat komt ze jou vertellen? Luisteren naar je emotie, doe je als volgt:
In het algemeen maakt angst je scherp en bewust en probeert ze jou naar ‘veiligheid’ te brengen. In deze context kan het concreet betekenen: een bezorgdheid om je welzijn en vraagt jouw angst je of je aandachtig wilt blijven op het trekken van gezonde grenzen, op het stap voor stap terug te keren en niet teveel in één keer van jezelf te verwachten. Door voor jezelf te benoemen waar het echt om gaat, kan je er ook iets mee doen.
Dit is een stap die je te zetten hebt vóór je eerste werkdag. Een afspraak met je leidinggevende waarbij je bespreekt wat voor jou haalbaar is en wat niet meer en wat jij nodig hebt om terug aan de slag te kunnen gaan: een rustige werkplek, taken die moeten wegvallen, afspraken over beschikbaarheid en bereikbaarheid, maw… Zie het als de eerste stap om je nieuwe zelf in de wereld te zetten.
Hetzelfde gesprek heb je te voeren op het thuisfront met je partner en kinderen: waar je hun hulp verwacht, wanneer ze jou even rust moeten gunnen, verdeling van de huishoudtaken, etc…
Sta jij ook op het punt terug te keren? Ervaar je ook die angst? Heb je hulp of begeleiding nodig om de re-integratie naar je werkplek aan te vatten of om helder te krijgen wat je precies wilt?
Samen gaan we op weg. Dit kan fysiek volgens de veiligheidsmaatregelen, met een online gesprek of via wandelcoaching op een veilige afstand.
Wat moet mijn omgeving wel niet van mij denken?
Bij haar familie en vrienden vindt ze geen begrip. Tijdens een familiefeestje vond een tante het nodig om te zeggen: “Ze is er niet bij? Burn-out? Flauwekul, de jongere generatie is niks meer gewoon.”
“En wat moeten mijn collega’s wel niet van mij denken? Gaan ze mij kunnen zien als ‘Gilke’ of gaan ze alleen ‘burn-out Gilke’ zien, zij die haar werk niet aankan?” Gilke is op haar werkplek ‘ingestort’ en de gedachte hieraan maakt haar erg onzeker.
Deze uitspraken van haar familie en vrienden, voeden haar schaamte- en schuldgevoel over haar burn-out. Ze blijft deze woorden in haar hoofd herhalen en zelf doet ze er nog een schep bovenop met de stem van haar innerlijke criticus: “ga jij jezelf ooit nog terug onder controle krijgen? Hoe flauw doe jij nu? Is dit nog normaal? Wat moeten de mensen wel niet denken? Zie je wel, je bent ‘zwak’ en zo denkt iedereen er over.” Ze wordt er erg verdrietig van.
Die ‘harde’ woorden van haar omgeving hebben een grote negatieve impact op haar. Hier gaan we mee aan de slag zodat ze terug kracht en energie kan ervaren ondanks de negativiteit van haar omgeving. Samen onderzoeken we haar bronervaringen. Bronervaringen zijn die contexten en situaties waarin dezelfde soort ervaring niet leidt tot een negatieve impact op jezelf. Voor Gilke betekende dit contexten waarin ‘harde’ woorden van anderen haar niet raken, situaties waarbij ze deze woorden niet blijft herhalen in haar hoofd en ze bij zichzelf en haar positieve gevoel kan blijven.
Kende zij zo’n bronervaring?
Haar antwoord kwam vrij snel: “bij mijn patiënten”, zegt ze
“ze weten niet beter, ze hebben tenslotte een psychische kwetsbaarheid”
“Hebben we niet allemaal tot op zekere hoogte een psychische kwetsbaarheid”, vroeg ik haar? “Heeft niet elke mens zijn eigen weg van ‘psychisch lijden’ van waaruit hij spreekt? Zou het kunnen dat jouw familie niet beter weet vanuit hun referentiekader op het leven, vanuit wat zij als de norm beschouwen? Ze ervaren zelf een vorm van ‘lijden’ en willen hier graag erkenning, liefde en aandacht voor. Vanuit die behoefte aan erkenning zeggen ze onhandige dingen, net als jouw patiënten, omdat ze niet beter weten en ze hun eigen weg van psychisch lijden hebben af te leggen. Hoe dacht je vroeger zelf over mensen met een burn-out?” Ja, ze moest toegeven, wetende wat ze nu weet, kijkt ze hier heel anders naar. Ook zij heeft hiervoor een weg afgelegd. Kan ze deze weg tot leren ook ‘gunnen’ aan haar omgeving en accepteren dat ze momenteel ‘niet beter weten’?
Gilke wist perfect in haar rol van zorgverlener de verantwoordelijkheid voor het uitspreken van de ‘harde of kwetsende’ woorden bij haar patiënten te laten vanuit een onderliggende overtuiging: ‘ze weten niet beter omwille van hun psychische kwetsbaarheid’. Hierdoor was ze niet uit haar lood geslagen, ervaarde ze geen schuld en kon ze een positief gevoel behouden. In deze situatie keek ze met mildheid en empathie naar de andere en naar zichzelf.
Door met eenzelfde mededogen naar haarzelf en haar naasten te kijken, door diep te ademen en te denken: ‘ach, ze weten niet beter’ en vanuit die overtuiging alle schuldgevoelens en de verantwoordelijkheid voor de uitspraken los te laten ipv op haar te nemen, leerde ze stap voor stap bij zichzelf te blijven en haar energie positief houden. Dit is een proces met veel oefenen, met steeds opnieuw bewust de bekrachtigende overtuiging inzetten en het positieve effect ervan kunnen ervaren. Het vraagt een bereidheid om het ‘oude vertrouwde’ verhaal over jezelf los te laten, en het nieuwe verhaal toe te laten.
Ondertussen is Gilke opnieuw aan de slag als verpleegster in het psychiatrisch ziekenhuis. Ze stelt het goed, bewandelt haar eigen weg, ongeacht wat haar omgeving van haar denkt.
Loop jij ook vast in een bepaalde situatie waarbij woorden of gedrag van anderen jou blijven triggeren tot een negatief denkproces en negatieve gevoelens? Ga dan op zoek naar een bronervaring: een situatie waarin het jou wel lukt om bij jezelf en positief te blijven.
Ga op onderzoek naar de elementen die aanwezig zijn in die bronervaring:
Wil je graag begeleiding in het ontdekken van deze hulpbronnen? Wil je hierin een spiegel of klankbord?
Tijdens onze derde sessie vertelde Stijn dat hij wilde spreken over ‘nog een ander heikel punt’: “mijn kritiek op de politiekers, collega leerkrachten, etc…waarover ik vervolgens blijf doormalen en piekeren. Ik luister bijvoorbeeld naar het nieuws: hoor een politicus een uitspraak doen die mij niet bevalt en dan heeft die politicus in zijn geheel afgedaan, ongeacht of die nadien nog goede dingen zegt of doet. Ik begin dan door te denken en me zorgen te maken over waar het met de wereld naartoe gaat.
Ik zie allerlei doemscenario’s optreden over wat er met de wereld kan gebeuren.
Ik doe veel om duurzaam met het milieu om te gaan, ik rijd met de fiets naar het werk, eet geen vlees, etc… en vraag me af waarom niet iedereen korter bij de natuur kan leven, het leven zou veel gemakkelijker zijn. Om te eindigen met: “waarom doe ik eigenlijk die moeite, wat is het nut als de rest van de wereld gewoon verder doet?” Hetzelfde geldt voor mijn collega’s, ik kan mij enorm opwinden over mijn collega’s die heel anders in ‘het leerkracht zijn’, staan dan ik.”
Dit alles maakt hem erg moe, onzeker en ook wel bedroefd. Wanneer ik vraag wat hij ermee doet, zegt hij: “eigenlijk niks, het is vooral een intern proces, ik praat er ook met niemand over.” Stijn wil terug kunnen genieten van de kleine dingen in het leven, vrij van zorgen zijn en gemoedsrust kunnen ervaren.
Ellen is een jonge ambitieuze vrouw die ons kennismakingsgesprek startte met ‘ik pieker over alles’. “Ik stress over vanalles en nog wat, heb elke dag angst om zonder werk te vallen of dat mijn relatie op de klippen gaat lopen. Eigenlijk ben ik nooit rustig, ik pieker over de kleinste dingen en dat vreet enorm veel energie. Ik heb dit al sinds ik klein was, kan ik mij herinneren.
In mijn hoofd worden kleine zaken gigantisch groot.
Als het piekeren over haarzelf gaat, gaat het vooral over de angst om afgewezen te worden, als het piekeren over anderen gaat, is het vooral de angst voor rampscenario’s. Zich druk maken en piekeren, begint haar leven te beheersen en dat wil ze niet meer.
“Ik heb in mijn leven de vreselijkste tegenslagen gekend, waarvan het grootste deel nooit heeft plaatsgevonden”,
Montaigne, zeventiende-eeuwse Franse Filosoof.
Als piekeren in wezen niks oplevert, integendeel, het haalt je naar beneden, je gemoed wordt er negatief van, je wordt onzeker, verdrietig, etc… wat maakt dat iemand het toch blijft doen?
Bij het bevragen van cliënten, komt heel vaak een gevoel van ‘controle’ naar boven:
“als ik erover pieker, dan heb ik er controle over’, ‘als ik erover pieker, doe ik er tenminste iets aan, dan heb ik het in de hand”
De vraag is natuurlijk, is dat echt zo?
Of is het een illusie van controle, want ‘in the end’ verandert er niks, buiten je eigen gevoel dat stilletjesaan de dieperik ingaat. Bovendien heeft het ‘inbeelden’ van negatieve gebeurtenissen voor je hersenen eenzelfde effect op je lichaam, als het werkelijk beleven van ‘negatieve gebeurtenissen’. Maw de cortisol stijgt, je geraakt gestresseerd, moe, geïrriteerd en door het blijven piekeren (‘worry cycle’), doe je de cortisol opnieuw stijgen in je bloed, waardoor je lichaam ook niet kan rusten of recupereren, je blijft in constante staat van paraatheid.
Ook bij Stijn ging het om een soort van controle ervaren: ‘ik weet het beter’, ‘het is een bevestiging dat ik een oplossing weet’. Zijn trigger om te beginnen piekeren, is iets (een uitspraak van een politicus, een besluit door wereldleiders etc…) waarmee hij niet akkoord kan gaan en die naar zijn mening een achteruitgang voor de maatschappij, de wereld, etc… betekent. Vervolgens komt hij in een automatische reflex van ‘piekeren’ waardoor hij het gevoel krijgt dat hij oplossingen weet, wat een soort van ‘overwinningsgevoel’ geeft en vooral een gevoel van controle geeft (wat een positief effect op hemzelf heeft). Bij het uitspreken van deze woorden, vraagt hij zich af of het niet ongelofelijk arrogant klinkt om dit van jezelf te denken, dat hij de oplossing weet voor deze wereldproblematiek? (Voor alle duidelijkheid, beste lezers, Stijn is een enorm bescheiden en genereus persoon die graag de wereld zou verbeteren, maar die dit vooral doet vanuit een intern denkproces en zijn visie zeker niet gaat opdringen aan anderen. )
Hij begint opnieuw te piekeren, deze keer luidop: is dit wel normaal om zo te denken? ?
Bij Ellen draait het piekeren vooral rond het voorbereid zijn op het ergste:
“Als ik van het ergste uitga, hoe beter ik voorbereid ben”
Rationeel weet ze wel dat haar leidinggevende tevreden is over haar en toch piekert ze hierover voor in het geval dat dit zou veranderen. Zij wilt vooral niemand teleurstellen, alsook zelf niet teleurgesteld geraken en dus bereidt ze zich mentaal en emotioneel voor op het ergste door erover te piekeren. Ook zij stelt zich de vraag of dit nog normaal gedrag is.
“Wat is normaal”, vraag ik “en is dat belangrijk”? Belangrijk is wat jij met jouw gepieker wil. Misschien zeg je wel: ‘ik vind het prima zo, wat het oplevert voor mij ‘overwinning en controle’ of ‘voorbereid zijn op het ergste’, maakt het de moeite waard om de nadelige effecten van het gepieker erbij te nemen. Als dat niet zo is, en je ervaart er last van, dan gaan we eraan werken, ongeacht of iets ‘normaal’ is of niet. Het doel is immers je bewust worden van je onderliggende drijfveren die je gedrag vanuit een automatische piloot sturen.
Zowel Stijn als Ellen zijn op zoek naar een vorm van rust: gemoedsrust, kunnen genieten van kleine dingen, zelfaanvaarding, etc… Ze willen terug in hun kracht kunnen staan en kunnen genieten van het leven, op een positieve manier in verbinding kunnen gaan met anderen, etc… Het gepieker brengt hen in een constante staat van ‘onrust’.
Hoe hebben we dit aangepakt?
Afhankelijk van de situatie, vind je hieronder enkele tools en modellen die je zelf kan gaan inzetten als je last hebt van piekeren over een bepaalde situatie. Ze creëren meer bewustwording rond je eigen gedragspatronen en rond je gepieker.
Stijn’s echtgenote had hem al gewezen op het feit dat hij drie opties heeft. Deze drie opties worden ook de drie V’s genoemd:
Deze 3 V’s schets ik weleens als iemand in reactieve modus blijft zitten, het kan confronterend zijn om het met een eenvoudig model scherp te stellen en om beweging te krijgen.
Stephen Covey omschrijft in zijn boek ‘the 7 habits of highly effective people’ hoe mensen die hun volle potentieel benutten, in hun kracht blijven staan en zeer effectief zijn, zich alleen bezig houden met de zaken die zich in hun cirkel van invloed bevinden. Maw ze houden hun aandacht bij datgene waar ze rechtstreeks invloed kunnen op uitoefenen. De cirkel van betrokkenheid, zijn de zaken waar jij je betrokken bij voelt: het weer, het verkeer, of anderen jou aardig vinden of niet, het gedrag van collega’s of leidinggevenden, etc…, maar waar je niet rechtstreeks invloed kan op uitoefenen.
Wanneer je cirkel van betrokkenheid veel groter is dan je cirkel van invloed, dus wanneer jij je druk maakt over zaken waaraan je niets kunt veranderen, voel jij je op den duur boos, gefrustreerd of zelfs ziek. Bovendien krimpt de cirkel van invloed verder omdat alle energie opraakt door zinloos getob.
Ik vraag Stijn om alles waar hij zich zorgen over maakt, over piekert, stress bezorgt neer te schrijven op allemaal aparte post-its. Vervolgens teken ik 2 cirkels: de cirkel van invloed en de cirkel van betrokkenheid. Ik vraag hem om de post-its te plakken in de cirkel waar volgens hem de stressbron zich situeert. Hij had een 6-tal post-its waarvan hij slechts één kon plakken in zijn cirkel van invloed. Hij schoot in de lach, eigenlijk is het toch simpel hé, zei hij. Een heel visuele oefening die je direct confronteert met hoe hard je energie wegstroomt naar zaken waar je uiteindelijk zelf niks kan aan veranderen, alleen hoe jij ermee omgaat.
Aan welke cirkel besteed jij het meeste tijd en energie?
Wil jij jouw cirkel van invloed uitbreiden en hiermee jouw effectiviteit en energielevel verhogen? Vraag hier gratis en vrijblijvend jouw oefenblad ‘vergroot je cirkel van invloed’ aan en ga onmiddellijk zelf aan de slag.
“Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef met het inzicht om het verschil tussen beiden te zien.”
Franciscus van Assisi
‘De piekeraar’ in jou, heeft een positieve intentie, hij wilt iets realiseren voor jou. Door het negatieve gevoel, de stress, de onzekerheid die je voelt door het piekeren, is het moeilijk om die positieve intentie nog te zien. Je wilt voornamelijk van die vervelende piekeraar vanaf, want hij bezorgt je last. Kijk met ‘compassie’ (ipv veroordelend: ik mag niet piekeren, ik zou dit toch aan moeten kunnen, ik mag zo niet zijn, etc…) naar jezelf en naar de piekeraar in jou en stel volgende vragen die uitnodigen tot zelfreflectie:
Wanneer je op die manier naar jezelf en jouw piekeren kan kijken, wordt het minder zwaar, het mag er zijn, je luistert ernaar, stelt het gerust en gaat verder. Als we erin slagen eenvoudig ‘gewaar’ te zijn van de onderliggende zorg, een stap terug te doen en tegen jezelf te kunnen zeggen: ah, dus dit denk ik, voel ik, ervaar ik en wat heb ik nodig op dit moment, kun je je bewust worden van wat je te doen hebt om je piekeraar gerust te stellen en terug rustig te worden.
Wanneer de piekeraar in jou sterk aanwezig is en zich manifesteert op meerdere domeinen in jouw leven, betekent dit dat hij er is om jou te beschermen tegen een onderliggende kwetsbaarheid. Inzicht krijgen in deze kwetsbaarheid en er connectie kunnen mee maken, zal jou inzicht geven in de werkelijke belangrijke rol die hij speelt in jouw leven en zal jou ook inzicht geven in wat hij nodig heeft om meer tot rust te komen. Bij een voice dialogue sessie gaan we praten met de piekeraar in jou enerzijds en met dat deel in jou dat verlangt naar rust, liefde, vrijheid, etc… anderzijds. Op die manier geven we beide delen in jou de kans om zich volledig uit te spreken, erkenning te geven voor de rol en de functie en kunnen we de piekeraar in jou ‘geruststellen’ dat hij niet uit jouw leven hoeft te verdwijnen en geven we ruimte aan het andere deel dat tot rust wilt komen.
Via een voice dialogue sessie werd bij Ellen duidelijk dat de dieperliggende kwetsbaarheid ‘ik ben niet goed genoeg’ ervoor zorgde dat de doemdenker een heel belangrijke rol in haar leven is beginnen spelen, nl haar voorbereiden op het ergste: ‘hoop maar niet teveel op iets positief, je zal het toch niet krijgen.’ Door de positieve intentie van de doemdenker werkelijk te voelen, kon er ook ruimte komen voor het andere deel in haar: het deel dat zegt tegen haar: alles komt goed, je mag op jezelf vertrouwen, het is ‘ok’ waardoor ze ‘rust en opluchting’ kon ervaren.
Door de ‘piekeraar, doemdenker’ in jou te separeren, fysiek op een andere plaats neer te zetten, kan je ook letterlijk ervaren en voelen dat jij niet de piekeraar BENT, dat het een deel is in jou wat aandacht vraagt in een specifieke context of situatie. Door de identificatie met de piekeraar los te laten, kan je er op een andere manier naar kijken: met erkenning, waardering, compassie ipv met ‘oordeel’: ‘hij mag er niet zijn, hij zuigt me leeg, hij is vermoeiend etc…’
Heb jij ook een deel in jou dat zich zorgen maakt, blijft malen over situaties, bang is om andere teleur te stellen of de controle te verliezen?
Samen gaan we in gesprek om te ontdekken wat dat deel nodig heeft van jou om tot rust te komen via een voice dialogue sessie.