De gekende strategie toepassen
Veel van mijn cliënten hebben een grote rationele denker in zich, zoals Jeroen. Dit deel probeert voor elk probleem een rationele oplossing te vinden en zo controle te krijgen over de situatie: “Ik heb een burn-out, wat zeggen de specialisten dat ik moet doen? Ah ja, rusten, wandelen, mediteren, ademen… en dan komt het goed. Oké, dan ga ik dat oefenen en toepassen in de hoop zo snel mogelijk uit mijn burn-out te geraken, om mijn leven terug onder controle te krijgen.”Eigenlijk is dit niets anders dan dezelfde strategie toepassen die je in eerste instantie een burn-out heeft bezorgd. Je benadert de zaken puur rationeel en gaat door omdat het zo hoort, omdat het van je verwacht wordt, of omdat de maatschappij vindt dat het zo moet. Als perfectionist of controlefreak wil je dit dan ook zo goed mogelijk doen. Je installeert apps om te meten hoe goed je ademt en slaapt, waarbij je telkens geconfronteerd wordt met the gap tussen jou en de “perfectie”. Je wordt wakker, leest op je smartwatch dat je volgens de norm niet goed genoeg geslapen hebt, en raakt teleurgesteld. Want je bent om 22 uur gaan slapen, je hebt nog een boekje gelezen in plaats van op je telefoon te kijken… en toch blijft het resultaat uit.
Wat je hierbij doet, is “goed” of “fout” afmeten aan een externe bron, een external frame of reference. Als het resultaat niet goed is, ben je teleurgesteld of vind je dat je het niet goed gedaan hebt. Terwijl het er juist om gaat dit te oefenen zonder je eigenwaarde aan het resultaat vast te koppelen.
Wanneer het deel in jou dat zo snel mogelijk de controle wil terugkrijgen aan het stuur zit van je herstelproces uit een burn-out, wil het niet afwijken van de voorgeschreven structuren en methodieken uit de boeken. Maar diezelfde boeken schrijven ook voor dat je moet leren ‘aanvaarden‘, want zonder echte aanvaarding kan er geen genezing zijn. Zo ontstaat er een tweestrijd in je hoofd: moet ik proberen controle te krijgen, gedreven door de wil om er zo snel mogelijk uit te geraken en terug naar mijn normale leven te gaan? Of moet ik het gewoon wat meer laten gebeuren?
De paradox is dat hoe sneller je echt kunt aanvaarden dat je in deze situatie zit, hoe sneller je eruit zult geraken (wel beseffend dat je lichaam door een heel fysiek herstelproces moet gaan, wat je niet kan versnellen… dat zal zijn tijd nodig hebben).
Het deel in jou dat controle wil krijgen, zegt dingen zoals: “Kom, pak jezelf bij elkaar, ga wandelen, doe leuke dingen, ontspan je, want zo krijg je weer wat zingeving in je leven.” Je hebt al zoveel gerust, het is tijd om uit die zetel te komen—je kunt niet eeuwig blijven liggen. Dit deel probeert veel zaken te implementeren (vaak op een rigide manier) om je beter te laten voelen. Eigenlijk kun je dit deel zien als je bondgenoot, je vriend die alles doet om je beter te maken. Het haalt je letterlijk het huis uit om te gaan wandelen en sleept je mee voor een koffie, want in de zetel blijven hangen is niet de oplossing. Dit deel kan ook erg gefrustreerd raken als al zijn harde werk niet beloond wordt met een concreet resultaat—namelijk dat je je beter of energieker voelt.