Dit artikel werd oorspronkelijk geschreven in 2017, maar de inzichten zijn vandaag de dag nog steeds relevant. We leven nog altijd in een tijd waarin het belangrijk is om bewust stil te staan bij de balans tussen werk en ontspanning, zelfs tijdens onze vakanties. Laat je inspireren door deze terugblik en ontdek hoe je de kunst van het ‘niks doen’ kunt omarmen voor een meer ontspannen leven.
Afgelopen week was ik op een netwerk event waar enthousiast heen en weer verteld werd over onze mooie vakantiebestemmingen, de indrukken die we hadden opgedaan en de absolute aanraders om te bezoeken. Het enthousiasme werd echter snel overstemd door de verhalen van hoe druk we het in de aanloop van de vakantie nog hadden gehad, hoe we onderweg naar de vakantiebestemming toch nog telefoon kregen, hoe we onze vakantie onderbraken voor het buitenlands bezoek dat we absoluut nog moesten ontvangen en hoe we toch ook maar vakantie namen en thuis bleven om in alle ‘rust’ bij te werken. Dit werd door de andere druk bezette netwerkers met veel begrip en herkenning onthaald dat het toch eens goed kon zijn om rustig bij te werken en dat dit ook een vorm van vakantie was.
HELP, dacht ik, dit is zo herkenbaar… en toch echt een evolutie van de laatste jaren. Vroeger werkten we toch rustig bij, in aanloop van de vakantie en werkten we rustig in, na de vakantie? Waar zijn deze tijden naartoe?
Ik moet niet verder kijken dan naar mezelf om te weten dat ik er ook schuldig aan ben. Ik verlangde al lange tijd naar mijn 4 weken vakantie, waarvan we 2 weken naar Noorwegen zouden gaan. De laatste vrijdagavond heb ik nog tot 22u zaken ‘afgewerkt’. ‘Als ik dit nog afgewerkt heb, kan ik rustig op vakantie vertrekken‘, zeg je dan tegen jezelf.
En dan het fenomeen van ‘erin komen’ in je vakantie (of voor de workaholics onder ons: het fenomeen van ‘afkicken’ van je werkverslaving ;-)):
Je ‘werkt’ dan wel niet meer, ah nee, want je bent mét vakantie, maar je werkt nog wel hard door, zij het op een ander vlak. In het begin valt het niet zo op: Je ‘werkt’ hard om alles ingepakt te krijgen, wat een hele planning was deze keer met een beperkte kofferruimte en alle weersomstandigheden in het verschiet, in combinatie met een sociaal drukbezet weekend voor je zondagnacht vertrekt. Dan kom je toe op je vakantiebestemming en start de volgende planning en organisatie: hoe gaan we het maximum uit 14 dagen Noorwegen halen? Wat willen we zeker gezien en gedaan hebben? De ‘fear of missing out’ hadden we vergeten thuis te laten ;-). Gelukkig komt op een bepaald moment de ‘noodrem’, die ons aanspoort om gewoon eens lekker niks te doen. Vroeger zou ik hier niet naar geluisterd hebben, onder het motto ‘slapen doe ik wel als ik dood ben’ (echt waar, Jezus als ik hieraan terug denk…). Nu niet meer, nu kan ik het effect van heerlijk niksen wel appreciëren als levende mens en kom ik tot de vaststelling dat op tijd en stond eens goed niksen, alleen maar de ‘kwaliteit’ van het leven verhoogt en je intenser laat genieten.
Vanwaar komt die drang toch om steeds in ‘activity modus’ te blijven, zelfs op vakantie?
Ik zie hetzelfde fenomeen bij klanten in burn-out: ze zijn dan wel niet aan het ‘werk’, maar stoppen met ‘hard werken’, doen ze allerminst. Ze gaan door op andere terreinen in hun leven uit een (misplaatst) schuldgevoel, een verantwoordelijkheidsgevoel of een schaamtegevoel naar hun omgeving toe. Ze houden grote kuis, verslinden massa’s boeken, rijden met hun familieleden overal naartoe, sommigen bouwen zelfs een nieuw huis, want nu hebben ze er ’tijd’ voor en ze voelen zich zo schuldig als ze ‘niks’ doen. Terwijl wat hun te doen staat, is juist ‘niks’.
Een vlucht uit de realiteit, bang voor confrontatie met zichzelf, anderen willen pleasen en angst om iemand teleur te stellen, een behoefte aan ‘zinvolheid’ of ‘zingeving: ‘ik doe, dus ik ben’, … (vul zelf maar in); allemaal onderliggende redenen voor deze ‘activity drive’ bij velen van ons. Het paradoxale is dat het continu ‘bezig zijn’, ons leidt naar datgene wat we net niet willen: confrontatie met onszelf en onze eigen ‘begrensdheid’, anderen én onszelf teleurstellen omdat het niet kunnen ‘nee’ zeggen, leidt tot beloftes die we niet langer kunnen nakomen, en ‘betekenisloosheid’ omdat het continu ‘bezig’ zijn telefoon, mail, etc… ons tegenhoudt om kwaliteitsvolle aandacht aan onze dierbaren te geven.
Conclusie en ‘note to self’: Vakantie nemen, hoe doe je dat?
En uiteraard geldt het beoefenen van de kunst van het ‘dolce far niente‘, niet alleen voor tijdens de vakanties. Maar doe op tijd eens ‘niks’ het ganse jaar door. Exact wat ik nu ga doen voor de rest van deze laatste zondag van mijn vakantie. Wie doet er mee?
Hoe weet je of klaar bent om terug te keren naar het werk na burn-out? Het is een vraag die niet zomaar te beantwoorden is. Er is geen checklist die je kan afvinken en dan is het klaar. Het is voor ieder individueel verschillend. In deze blog geef ik vier indicaties mee voor jezelf dat de energie meer in balans is, de veerkracht aangesterkt is, en er ruimte is om zaken bij op je bord te nemen. Ik geef je de keerzijde mee bij elk signaal, mn wat is een indicatie dat je er bijgevolg nog niet klaar voor bent. Dit wil niet noodzakelijk zeggen dat je je re-integratie niet kan opstarten, wel dat je alert moet blijven op je grenzen en op de signalen die je lichaam je geeft.
Signaal 1: Fysiek
Wat zegt jouw lichaam? Ben je fysiek hersteld?
Je hebt lange tijd roofbouw gepleegd op je lichaam door het onvoldoende te voeden, te weinig te laten rusten en er te weinig (of soms te extreem als overcompensatie maar waardoor je het in feite nog erger maakte) mee te bewegen. ZELFZORG is een belangrijk aspect in het herstel bij burn-out. Zelfzorg begint bij zorg dragen voor je fysieke lichaam. Het lichaam is je benzine, je motor die zorgt voor de hoeveelheid energie die je nodig hebt om de dagelijkse beslommeringen met de glimlach aan te kunnen.
Hoe is dat vandaag? Hoe goed zorg je voor lichaam? BE REAL about it. Slaap je terug rustig? Is je slaapkwaliteit in orde? Eet je gezond, beweeg je voldoende en rustig (niet extreem)? Hoe goed zijn die routines ingeslepen? Maw hoe snel komen ze onder druk van de dagelijkse realiteit weer in het gedrang omdat ze nog onvoldoende op je prioriteitenlijst staan? Want dat zal de uitdaging zijn, eens je terug aan het werk bent.
Denk je bij het lezen hiervan, dat zit wel goed, ik weet hoe belangrijk dit geweest is voor mijn herstel en ik luister ondertussen echt wel naar de signalen van mijn lichaam en ik rust op tijd of wanneer mijn lichaam ernaar vraagt ZONDER SCHULDGEVOEL… Dan is dit indicatie nr 1 om je re-integratie aan te vatten.
Signaal 2: Mentaal
Toen je uitviel door je burn-out, leek het alsof je hersenen waren uitgevallen. Je kon je moeilijk concentreren. De kleinste taken organiseren, lukte niet meer. Je vergat je afspraken en jouw organisatievermogen was compleet weg. Relativeren of creatieve oplossingen bedenken voor je problemen lukte niet meer. Je zat vast in je stressbrein.
Vandaag begin je terug te plannen en te organiseren. Je hebt weer ideeën voor projecten (privé en/of professioneel) en kan er van genieten om ermee bezig te zijn. Je voelt zelfs dat plannen en organiseren je stress emmer helpt leeg te maken. Het geeft je een doel, energie én zingeving. Eens je terug aan het werk bent, komt hier nog een planning en doelstellingen bovenop. Het gevaar schuilt erin wanneer je stiekem hoopt om je oude zelf ‘die superwoman of superman’, terug te vinden na je burn-out. Het allerbelangrijkste is dat jij nu weet te DOSEREN en balans te houden ipv alle ballen in de lucht te houden. Hoe lukt dit voor jou?
Signaal 3: Emotioneel
Een werkgerelateerde burn-out wordt gekenmerkt door sterke aversie gevoelens tav het werk. Cliënten spreken over braakneigingen wanneer ze nog maar denken aan het werk. Ze voelen zich misselijk wanneer ze voorbij het werk rijden of ervaren grote spanning, angst en paniekgevoelens wanneer ze fysiek moeten langs gaan op het werk. Het spreekt voor zich wanneer deze heftige emoties tot uiting komen via het fysieke lichaam dat je er niet klaar voor bent om terug te keren. Anderzijds duidt dit ook op het traumatische aspect van het uitvallen door burn-out. Voor veel mensen is het moment van uitvallen, zeker wanneer dit tijdens het werk gebeurt (ik stortte in op het werk, ik kon niet meer stoppen met huilen, ik lag op de grond te wenen met mijn collega’s rond mij, ik kreeg niks meer gezegd aan de telefoon en mijn collega’s keken mij aan, etc…), een traumatische ervaring.
Wanneer je nog vastzit in het slachtofferverhaal: het is de schuld van mijn manager, mijn collega, de werkdruk, etc… en je voelt nog fel de frustratie, boosheid, onmacht, verdriet, etc… tav wat er gebeurd is, dan is dit een tegenindicatie om terug te keren. Je moet deze gevoelens beschouwen als een groot ‘DO NOT ENTER’ bord, zelfs wanneer je je fysiek en mentaal fitter voelt. Het betekent dat je nog in een posttraumatische stress gevoel zit en er nog geen volledige posttraumatische groei of heling heeft plaatsgevonden.
Ben jij door het proces van posttraumatische groei gegaan? Heb je geleerd welke patronen er mee voor gezorgd hebben dat je in die situatie bent terecht gekomen en hoe je hier in de toekomst anders mee kan omgaan (want ja, je leidinggevende gaat niet veranderen, de problemen in de organisatie zijn niet miraculeus opgelost, etc…)? Ervaar je meer rust en zelfvertrouwen wanneer je je grenzen aangeeft? Ervaar je terug plezier en ontspanning uit contact met anderen en kijk je ernaar uit om je collega’s terug te zien? Dan is jouw emotionele veerkracht aangesterkt en kan dit een goed signaal zijn om aan je re-integratie te beginnen.
Signaal 4: Spiritueel
Wanneer het idee om terug te keren, helemaal komt vanuit jouw inner gut en niet omdat je denkt dat het moet omwille van de omgeving, dan is dit zowat de belangrijkste indicatie dat je er klaar voor bent. Wat bedoel ik hiermee? Wanneer je met lijf en rede, met gevoel en verstand kan zeggen: ik ben klaar om terug te keren, ik heb er zelfs goesting in.
Niet omdat je tegen jezelf nog aan het zeggen bent: ik zou nu toch wel moeten terugkeren, want thuis blijven zitten is ook niet de oplossing of anders gaat mijn schoonmoeder weer opmerkingen maken bij het volgende bezoek. Wanneer het idee om terug te keren, voortvloeit uit een stem die gevoed wordt door angst en onzekerheden, ben je echt niet klaar.
Wanneer is dat? hoor ik je vragen. Dat voel je, want dan is er een diepere rust die over je heen hangt. Dit betekent niet dat je geen vragen of onzekerheden meer zal hebben, maar wel dat je vanuit je innerlijk kompas voelt dat het ok is voor jou en niet omwille van trachten te voldoen aan de verwachtingen van de omgeving.
Wanneer jij je fysiek, mentaal, emotioneel én spiritueel weer klaar voelt om aan de slag te gaan, dan is het je huisarts die het finale groene licht geeft. Vervolgens start er een nog een wettelijke procedure voor re-integratie. hiervoor neem je best contact op met je werkgever om de vervolgstappen te zetten.
Schrijf je in voor de workshop: terugkeren naar het werk na burn-out.
Check de energy kalender voor nieuwe data.
Merk je dat je er nog niet helemaal klaar voor bent en wil je hiermee individueel aan de slag?
Neem contact op voor een traject op maat en ik begeleid jou graag naar een succesvolle re-integratie in je job.
Ik wil zo graag met hem in overleg gaan hierover. Ik wil hem graag doen inzien dat er wel een manier is die we samen kunnen uitwerken zodat hij geholpen is en ik mijn team niet moet overbelasten. Maar het lukt me nu niet om het gesprek aan te gaan. Ik voel dat ik niet sterk genoeg sta en onmiddellijk in de emotie zal schieten. Ik voel me zo machteloos in relatie tot hem…”
Kristien wil het probleem SAMEN aanpakken, vanuit CONNECTIE samenwerken en komen tot resultaat. Ze begrijpt niet hoe haar collega op een FORMELE MANIER ZIJN POINT OF VIEW wil opdringen zonder overleg. Hoe hij zich zo AFSTANDELIJK kan gedragen en louter vanuit zijn EIGEN BEHOEFTE blijft redeneren, zonder begrip voor haar argumenten. Ze vindt hem erg egoïstisch en helemaal geen team player. En het meest frustrerende is dat de organisatie zegt dat de manier waarop haar collega het aanpakt de juiste is. Zij is het probleem omdat ze een paar keer emotioneel gereageerd heeft vanuit haar machteloosheid. Ze begrijpt er niks van en vraagt zich af of ze wel capabel is. Ze neemt DE SCHULD hierover volledig op haar.
Kristien beschikt over veel PERSOONLIJKE ENERGIE (op zoek naar verbinding) en haar collega zet eerder ONPERSOONLIJKE ENERGIE (vanuit eigen autonomie) in. BEIDEN ZIJN OK, niet beter of slechter dan de andere. Afhankelijk van de context, kan het erg nuttig zijn om meer persoonlijke energie in te zetten of net meer onpersoonlijke energie. Het probleem in communicatie, samenwerken en samenleven ontstaat wanneer er geen flexibiliteit meer is in je handelen en je geen keuzevrijheid ervaart bij het inzetten van je energie.
kunnen begrenzen
tonen zelfrespect
kunnen gepast afstand nemen
kunnen alleen zijn
zijn meer afgestemd op eigen behoeften
formeler, reageren rationeel
voelen zich niet verantwoordelijk voor de gevoelens van anderen
respecteren de andere in zijn uniciteit
Weinig bemoeizucht
kunnen zich eenzaam en betekenisloos voelen omwille van gebrek aan verbinding met anderen
kunnen makkelijk nee zeggen
kunnen moeilijk grenzen aangeven
centraal staat connectie- verbinding-liefde
nabijheid en samenzijn
Relatie is belangrijk
empathisch – afgestemd op de ander, bezorgd over en begaan met anderen
emotioneel, praten vanuit gevoel
voelen zich verantwoordelijk voor de gevoelens van anderen
plaatsen samen zijn boven eigenbelang
kunnen gaan ‘bemoederen’ en door anderen ervaren worden als bemoeizuchtig
voelen zich minder alleen of zonder betekenis net omwille van hun goede verbinding met anderen
kunnen moeilijk nee zeggen
De uitdaging voor Kristien is om nu diezelfde onpersoonlijke energie van haar collega te gaan inzetten om haar grenzen aan te geven en duidelijk te maken dat het op die manier niet zal werken voor haar. Als ze hier nog maar aan denkt, komt ze in een gewetensconflict terecht: zo zou het niet moeten gaan, het zou toch veel leuker zijn als we dit op een verbindende manier zouden kunnen oplossen in harmonie met elkaar en met veel empathie voor elkaars problemen hierin.
De realiteit is dat haar collega wellicht niet eens begrijpt wat zij hier allemaal mee bedoelt en hij ervan overtuigd is dat ze toch samen aan het werken zijn! Zij moet gewoon niet zo emotioneel reageren en haar verantwoordelijkheid opnemen. Ieder zijn verantwoordelijkheid dat zou het leven toch veel makkelijker maken.
Hoe zou het zijn, vraag ik haar om wat meer onpersoonlijke energie in te zetten in communicatie met hem? Om wat meer vanuit jouw autonomie te handelen ipv uit ‘samen’.
“Bah” antwoordt ze, zo wil ik helemaal niet worden, dan ben ik mezelf niet meer en ik wil helemaal geen egoïst worden, dat zou ik nooit kunnen.
Nee natuurlijk niet, zeg ik, dat is ook niet de vraag, wel dat je een homeopathische dosis inneemt.
Wat zou er mogelijk worden met een homeopathische dosis?
Ik zou mij niet zo omver laten blazen. Ik zou beter bij mijn standpunt kunnen blijven. Ik zou hem kunnen zeggen dat als hij het zo wilt, we hierover eerst een vergadering moeten houden om dit verder uit te werken.
En wat zou het effect op jezelf kunnen zijn als je dit zo zou brengen? Ja dan zou ik mij wel sterker voelen en minder schuldig. En wat zou het effect op hem kunnen zijn van deze aanpak? Ja, hij zal misschien wel verschieten, maar hij zal misschien eindelijk eens luisteren.
En is dat nu net niet wat je wilt, vraag ik haar: dat je gehoord wordt?
ja dat is zo…
En ervaar je dit als egoïstisch van jezelf? Nee, helemaal niet, want ik moet mijn team beschermen en ik doe het voor hen. Op die manier voelt het aan alsof ik het beste kan geven aan mijn team en tegelijkertijd op een gezonde manier mijn grenzen hierin kan bewaken. En dat is eigenlijk net wat ik wil, concludeerde ze.
Wil jij ook het beste geven aan je team? In verbinding met jezelf en jouw omgeving zonder dat je over je grenzen laat lopen? Neem contact op! Ik begeleid jou graag zodat je met meer energie in je werk en in je leven kan staan.
Wanneer je met bewustzijnsontwikkeling aan de slag gaat en wanneer je terug dichter bij jezelf komt en hier meer en meer voor gaat staan, valt het je des te harder op hoe negatief, unsupportive of downright onbeleefd sommige mensen uit jouw omgeving kunnen zijn. En jammer genoeg, zijn dit vaak mensen uit je ‘inner circle’, je beste vriendin uit de kleuterklas, je eigen partner, je broer, je zus of je ouders of je buurman. Mensen met wie je veel tijd en energie doorbrengt.
Mijn dochters noemen dit type mensen ‘misgunners’ en die kan je maar beter weren uit je leven mama, zeggen ze dan. En op ons veertigste worstelen wie hier ontzettend mee. In een artikel van psychologiemagazine sprak men over ‘frenemies’: Vrienden die je meer energie kosten dan geven. Het zijn je vrienden en tegelijkertijd kijk je er tegenaan om hen te zien want er is altijd wel drama, jaloezie, verwijten, negativiteit of geroddel en daar heb je geen zin meer in.
Of zoals een klant tegen me zei, ik ben 40 jaar geworden, te oud om me met mensen en dingen bezig te houden waar ik geen zin meer in heb. Je hebt een duidelijk doel in je leven, je wilt gaan voor dingen die belangrijk zijn voor jou en je tijd en energie niet meer steken in dit soort ‘drama’. Het past niet meer bij wie je bent.
Zodra je hiernaar wilt handelen, ontstaat er een schuldgevoel: ik kan die toch niet laten vallen? Ze heeft ook zoveel goede kanten. Misschien ben ik wel te egoïstisch en moet ik geduldiger zijn, vrienden moeten ervoor elkaar zijn, ook wanneer het wat minder gaat. Bovendien koester je een hoop, een verwachting dat ze volgende keer misschien positiever of enthousiaster zullen reageren op jou. Dat ze jou zullen aanmoedigen en jouw grootste sponsor worden in jouw ondernemerschap, in jouw zoektocht naar jezelf of wanneer je een liefdevolle, maar duidelijke grens trekt. Maar niks is minder waar. Ontgoocheling loert om de hoek en het is deze mix van hoop op verandering en angst voor teleurstelling die jou stress bezorgt.
Uit je leven verbannen, is geen optie. Het is je familie of zo goed als familie. Jullie hebben een lange geschiedenis met elkaar. Je bent er op één of andere manier mee verbonden en de positieve effecten van de relatie verbreken zouden niet opwegen tegen de negatieve gevolgen.
1. Focus op de positieve intentie
Heeft jouw vriend telkens kritiek op de dingen die jij onderneemt of doet? Is je vader de eerste om te zeggen wat er allemaal mis gaat lopen of wat er weer niet goed is? Ipv je te ergeren aan de negatieve bewoordingen, focus je op de positieve intentie: Wat wil die vriend voor jou? Wat gunt jouw vader jou wanneer hij zegt dat het nog niet goed genoeg is en reageer vanuit een connectie met de positieve intentie. Zo is mijn vader een enorme kritische mens voor wie het nooit goed genoeg is. Een uitspraak van mijn dochters heeft mij het licht doen zien, toen ze me zeiden dat hij toch altijd zo “overbezorgd” is. Heerlijk ‘overbezorgd’ ipv ‘niet goed genoeg’ waardoor de energie en de impact op mezelf onmiddellijk veel lichter werd.
2. Verander van onderwerp
Geeft iemand jou ongevraagd zijn mening, waar jij eigenlijk niet mee gediend bent? (by the way, een tip voor iedereen of moest je hier nog aan twijfelen: ongevraagd je mening geven over iets, is ronduit onbeleefd, punt. In verbindende communicatie wordt de uitspraak gebruikt: wat je vindt, mag je houden) Verander het onderwerp of zoals ik wel eens adviseer: ga naar het toilet, onderbreek het gesprek om jezelf even ruimte te geven en jouw (emotionele) reactie wat te laten zakken. Of draai het om en richt je naar de ander met een tegenvraag. Zo krijg ik wel eens de vraag of ik kan leven van mijn coaching praktijk? Ik antwoord dat ik hun bezorgdheid over mijn financiën erg apprecieer. De beste manier waarop ze me hiermee kunnen helpen, is door veel mensen door te verwijzen of reclame te maken bij vrienden en familie en of ze dit al wel eens gedaan hebben? Of ik vraag hen wat zij zoal verdienen als leerkracht, ingenieur of tandarts tegenwoordig? Een andere manier om ermee om te gaan is humor te gebruiken en dan zeg ik dat ik hen zeker zal bellen als ik honger begin te krijgen 😉
3. Onderzoek wat jou precies triggert in contact met die vriend
What you resist, persists en wat jou ergert, zegt iets over jou. Focus je op de kwaliteit in je vriend of familielid. Waar is hij of zij heel goed in, wat jij te leren hebt?
Zo is jouw vriend of vriendin misschien erg goed om de aandacht naar zich toe te trekken en cijfer jij jezelf makkelijk weg. Ipv je te ergeren, kopieer het gedrag en vraag aandacht voor wat jou bezig houdt, misschien krijg je een ander effect of reactie dan normaal.
What you resist persists
4. Benoem wat voor jou niet meer werkt
Een voor de hand liggende, maar vaak de uitdagendste omwille van de angst voor de reactie van de ander. Heb je het moeilijk met het geroddel of met de passief agressieve opmerkingen? Zeg het! Geef aan wat dit met je doet en hoe je hiermee wil omgaan. Zeg wat niet meer werkt voor jou zonder in verwijten naar de ander te vallen. Vindt jouw vriend, ouder of buurman dit lastig om te horen, dat is niet jouw probleem.
5. Build a new inner circle en houdt afstand
Moet je drie dagen afkicken telkens wanneer jullie afgesproken hebben? Moet je gezin het bekopen omdat je helemaal overstuur bent na een afspraak met hem? Heb je geprobeerd om zaken aan te kaarten of lukt het je echt niet om een andere manier van omgaan met die vriend te vinden? Houdt afstand, spreek minder af. Kijk naar wie jou energie geeft, welke relaties bieden evenwaardigheid en zijn een stimulans voor jou? Omring jezelf met gelijkgestemden en mensen die het beste in jou naar boven halen. Net zoals twee mensen in een koppel uit elkaar kunnen groeien, kunnen jij en jouw vriend(in) ook uit elkaar gegroeid zijn. Dat is helemaal niet erg en daar hoeft niemand zich schuldig over te voelen. Dat is gewoon wat het is. Maar pijnig jezelf niet langer door vast te houden aan een relatie die jou niet meer brengt wat je zoekt en laat die aspecten van je vriendschap los, die jou teveel energie kosten.
Herken jij jou hierin? Worstel jij met vriendschappen? Kosten ze jou veel energie en wil je dit niet meer? Wil je de relatie loslaten, maar lukt dit niet goed? Neem contact op! Samen nemen we jouw inner circle, de loyaliteiten die daarbij horen onder de loep en onderzoeken we welke opties om er anders mee om te gaan je kan gaan uitproberen.
De vakantie komt eraan, een periode waarin de aanvragen voor coaching toenemen. Waarom? Omdat we volhouden tot aan de volgende vakantie en dan zal het beter gaan… Maar dan gebeurt het, je haalt het net niet. De dokter schrijft je thuis met een burn-out… en nu wil je dit zo snel mogelijk opgelost zien en je vraagt je af wat je er kan aan doen om dit te fixen. Je belt mij op en je vraagt een afspraak: zo snel mogelijk. En dan de ontgoocheling, ik kan je niet op je wenken bedienen, want ik ben met vakantie. Dat ik vakantie heb, en ja ik neem vier weken vakantie, willen ze niet horen… is die gek? Vier weken vakantie, wie kan zich dat permitteren…? Het is hun stressbrein dat spreekt, dat geen tegenslag meer kan dragen… elke kleine tegenvaller is er teveel aan.
Wanneer je tegen een burn-out aanloopt of er middenin zit, loop je vast in je stressbrein. Je kan niet meer relativeren, afstand nemen of tot creatieve oplossingen komen en je bevindt je in een continue staat van spanning.
Hoe je een stressbrein ontwikkelt, wat het precies is, de impact ervan op je fysieke, mentale en emotionele welzijn en hoe je eruit geraakt, ontdek je in de eerste summer episode van de podcast ‘energiek’ en kan je lezen in deze blog.
Stress is van oorsprong positief. Het zorgt ervoor dat we in beweging komen, dat we onze doelen realiseren, dat we een tand bijsteken om een deadline te halen. Daar is niks mis mee. Het zorgt voor evolutie, innovatie, vooruitgang en resultaten. Stress wordt maar negatief, wanneer we er niet meer in slagen om onszelf af te schakelen of rust te nemen. Je gaat maar door, begint maaltijden over te slaan, je begint slechter te slapen en meer te piekeren, je krijgt een kort lontje en je spreekt niet meer af met vrienden en familie want zelfs dit wordt een opgave.
Zolang er balans is en je de stress pieken afwisselt met voldoende rustmomenten, is er niks aan de hand en spreken we van een gezonde portie stress die bij het leven hoort.
Gezonde stress houdt onze hersenen vitaal en sterk. Gezonde stress is kort en krachtig, er komt adrenaline en cortisol vrij en het lichaam wordt klaargemaakt om de uitdaging aan te pakken. Je krijgt een verhoogde hartslag, je pupillen verwijden, je ademhaling wordt korter en sneller, je begint te transpireren. Je lichaam maakt zich klaar om te VECHTEN, VLUCHTEN OF TE BEVRIEZEN. Dit oeroude instinct, ook het reptielenbrein genoemd, heeft maar één missie en dat is overleven. Het effect van deze kortstondige stressreactie is verslavend: het geeft een ‘Yes, I did it gevoel’ waardoor je zelfvertrouwen een boost krijgt. Je ervaart voldoening over hetgeen je bereikt hebt.
Onderzoek toont aan dat chronische stress leidt tot inkrimping van het brein. Je wordt er letterlijk dommer van.
Waar we in onze huidige samenleving te weinig rekening mee houden, is om na de spanningspiek tot rust te komen. Cortisol heeft naast het energie mobiliserend effect, een sterk toxisch effect als het chronisch aanwezig is. Het maakt je letterlijk ziek en we voelen dit in ons lichaam: hoofdpijn, nek- en schouderklachten, maag- en darmproblemen. We zijn meesters in het negeren van die lichamelijke signalen en we zetten door: ‘Doe niet zo flauw’, zeggen we tegen onszelf. Ons lichaam heeft na de stresspiek behoefte aan herstel. Onder druk van de ratrace slaan we het rusten over, staat de boog continu gespannen en staan we 24u/24u ‘aan’. Doelloos scrollen op je telefoon, wordt door je hersenen nog steeds gezien als werken. Of stress nu veroorzaakt wordt door een reële gebeurtenis (in de file staan, een verkeerde opmerking van je leidinggevende, de werkdruk, etc… ) of door het piekeren over een situatie, maakt niet uit. Het effect is hetzelfde. De gaspedaal blijft ingedrukt. Je blijft doorgaan ook al is de energie op. Kleine slechte gewoontes sluipen er zachtjes in en je houdt vol, want nog even en dan zal het rustiger worden.
Hoe meer stress, hoe rigider je gaat denken. Je blijft als het ware hangen in je reptielenbrein, waarbij er storingen komen op de verbinding met je neocortex, je rationele brein wat ervoor zorgt dat je kan relatieveren, plannen en creatieve oplossingen kan bedenken. Je bent niet meer in staat om andere perspectieven of standpunten te onderzoeken. Flexibiliteit in je denken, neemt af: het is zo en je slaagt er niet meer in om een ander perspectief aan te nemen. Dit is ook de reden waarom mensen die tegen een burn-out aanlopen er vaak zelf niet uit geraken en vast komen te zitten. Hen erop wijzen, helpt niet. Dit wordt vanuit het reptielenbrein geïnterpreteerd als alweer een bedreiging’, een ‘aanval’ waartegen ze moeten vechten of van wegvluchten. Ze voelen zich onbegrepen en zien niet in hoe anderen zo rustig kunnen blijven onder de gegeven omstandigheden. Bewuste keuzes maken, lukt niet meer en ze komen vast te zitten in angst en onzekerheid. Dit kan evolueren in regelrechte paniekaanvallen of paranoia gedachten.
Dé vraag die ik meestal krijg van iemand die vastzit in zijn stressbrein, is: Wat kan ik DOEN om er zo snel mogelijk uit te geraken… Geef mij opdrachten, huiswerk, een lijstje wat ik kan afwerken om eruit te geraken. Ik zie de angst in hun ogen en het afgrijzen wanneer ik hen de twee sleutels tot herstel meegeef:
Het belangrijkste en tevens het moeilijkste voor iemand die vastzit in zijn stressbrein, is rust nemen, NIKS DOEN. Want heel het lichaam staat stijf van de spanning. Het patroon actie nemen, is het meest gekende patroon wat ook steeds resultaat heeft opgeleverd, dus dat werkt. Niks doen, is voor ‘lazy bastards’ en rusten wil zeggen dat ik het niet aankan, en daar zit weer heel veel schaamte op en vaak een schuldgevoel.
Een schuldgevoel naar:
Hoe hard dit ook tegen hun natuur is, is dit the only way out. Door rust te nemen, te ademen, te gaan wandelen, in de natuur te vertoeven, kan de verbinding met de neocortex hersteld worden en kan er terug perspectief, relativering en creativiteit ontstaan.
De volgende stap, is bewust worden van de onderliggende drijfveren die dit automatische gedrag, sturen. Ik maak de vergelijking met stoppen met roken: ik zeg wel dat ik wil stoppen met roken, maar voor ik het weet, heb ik een sigaret vast en dit heeft niet altijd en alleen te maken met de lichamelijke behoefte aan nicotine. Hier is een belangrijke andere drijfveer aan verbonden: het geeft me een momentje rust, een momentje me-time, of geeft sociaal contact, etc… Maw, jouw automatische reactie wordt gestuurd door een onderliggende behoefte: anderen pleasen, perfectionisme, het vermijden van teleurstelling of confrontatie, een te groot verantwoordelijkheidsgevoel, etc…. Deze oude gewoonten zitten diep ingebakken waardoor het moeilijk is te zien dat er andere reacties mogelijk zijn op de situatie die stress veroorzaakt.
Deze automatische gedragspatronen zijn copingmechanismen die al heel vroeg in het leven ontstaan zijn en die vaak ook echte sterktes zijn geworden. Ze hebben hen gebracht waar ze nu staan, waardoor het loslaten van deze patronen ook beangstigend kan zijn.
Hoe lastig en onmogelijk het ook lijkt te zijn, verandering en meer rust is mogelijk waardoor je uit je stressbrein geraakt en stresserende situaties terug met een frisse blik kan aanpakken.
45 lentes jong en voor de arbeidsmarkt, hoor ik officieel tot de ouderen vanaf nu. Maar zo voel ik mij helemaal niet. In tegendeel, ik voel me kiplekker, veerkrachtig, klaar voor nog heel wat boeiende uitdagingen en vooral heel dankbaar voor het feit dat ik hier nog mag rondlopen en volop kan gaan voor de dingen die belangrijk zijn voor mij.
En als je een mijlpaal bereikt, mag je deze eens ‘reviewen’ en kijken waar je staat, dus dat heb ik gedaan. Zo ben ik tot mijn 10 belangrijkste levenslessen gekomen. Deze lessen gidsen mij doorheen mijn moeilijke momenten. Ze zorgen ervoor dat ik mijn energie hoog kan houden, ook bij tegenslag. Want het leven kent niet alleen ups, ook downs. Ik heb ze samen gebundeld in mijn nieuwe blog. Ontdek ze hier of beluister ze via mijn podcast energiek
1. Don’t take things personally.
De emotionele reactie van een ander, ook al is dat in reactie op jou, zegt helemaal niks over jou, maar wel over de ‘mental state’ van de ander. Dus in plaats van je schuldig te voelen, je beginnen te excuseren, het proberen te fixen, emotioneel terug te reageren of te verwijten, stel de vraag: WAT MAAKT DAT jij hier zo op reageert of wat maakt jou precies zo kwaad, gefrustreerd of emotioneel? Van daaruit kan terug dialoog ontstaan. Wanneer je iets persoonlijk opneemt, schiet je in de verdediging en blokkeert de energie. Wanneer dingen persoonlijk opnemen, een patroon is, zit er onderliggend iets wat aandacht nodig heeft.
2. Circle of influence, circle of concern.
Een eenvoudig maar heel doeltreffend concept van Covey uit het boek: the 7 habits of highly effective people. Maak je je zorgen over iets, blijf je piekeren of geeft iets jou stress: teken 2 cirkels: één cirkel van betrokkenheid met middenin een kleinere cirkel van invloed. In de cirkel van betrokkenheid zitten de zaken waar je je wel betrokken bij voelt, maar waar je zelf geen rechtstreekse invloed op hebt, bv de file, het weer, het gedrag van je collega’s. In de cirkel van invloed zitten de zaken, waar jij rechtstreeks invloed kan op uitoefenen, zoals hoe je zelf reageert, jouw energie, etc… Wanneer ik mij zorgen maak, kan ik vrij snel schakelen of het iets is waar ik invloed op heb of niet en wanneer niet, verleg ik mijn focus op zaken waar ik wel invloed op heb. Pieker jij wel eens teveel over zaken waar je geen invloed op hebt? Vraag je gratis tool aan via twiggy@energy-coach.be om met de cirkel van invloed en betrokkenheid aan de slag te gaan of lees de blog over piekeren met nog meer tips!
Toen mijn kinderen klein waren en ze een erg moeilijk moment hadden thuis of omdat er op school iets was geweest, zei ik s’avonds tegen hen wanneer ik ze in bed stak: weet je, vandaag voel je je misschien verdrietig, maar morgen is een nieuwe dag en dan begint alles van vooraf aan en kan je opnieuw kiezen met wie je speelt, hoe je reageert, wat je zegt en bestaat vandaag niet meer. En zo is het, hoe moeilijk vandaag ook is, morgen begin je gewoon opnieuw en je kan zelfs elk moment opnieuw beginnen en andere keuzes maken.
Je mag telkens opnieuw kiezen. Heel vaak denken mensen dat ze moeten vasthouden aan keuzes die ze gemaakt hebben, want ‘dat hoort zo’ of omdat ze niemand willen teleurstellen.
4. What doesn’t kill you makes you stronger.
In je diepste moeilijke periodes, zitten de grootste groeikansen, je moet ze alleen durven nemen. Wanneer je in een situatie zit die onoverkomelijk lijkt of jou helemaal overspoelt, stel jezelf de vraag wat er klaar zit, wie je dient te zijn om eruit te geraken. Welk potentieel zit er klaar in jezelf waarmee je uit deze moeilijke periode kan uitgroeien? Daar naar op zoek gaan en naar handelen, maakt je veerkrachtig en zorgt ervoor dat je kan meebewegen met elke storm.
We ergeren ons allemaal wel eens aan een ander, maar als je op zoek gaat naar de kwaliteit achter de ergernis, zegt dat vaak iets over wat je zelf nog te leren hebt. Wanneer je met die ogen naar jouw grootste ergernis kijkt, ontdek je jouw grootste leermeester.
Hoe vaak ik in mijn leven, mensen heb proberen te ‘redden’ of zich beter te laten voelen of me schuldig heb gevoeld omdat ik mogelijks iemand gekwetst had en hoe vaak ik tot de conclusie ben moeten komen, dat ik hoe een ander zich voelt niet kan veranderen. Dus als iemand slachtoffer wil zijn en geen verantwoordelijkheid wil dragen, neem ik het niet langer over. Ik laat het letterlijk, want ik ben niet verantwoordelijk voor hoe anderen zich voelen en gun ik hen hun slachtofferschap en mezelf gun ik de innerlijke rust om het niet te hoeven fixen.
Het leven heeft geen afstandsbediening, er gaat niemand komen om het in jouw plaats te doen. Wil jij een ander leven, wil jij meer energie, wil jij andere zaken in je leven dan zal je hier zelf dagelijks moeten aan werken. Er bestaat geen magic stick die het komt doen. Wil jij meer verbinding in je leven, maak connectie met anderen. Wil jij meer waardering, begin met te appreciëren wat er is, wil jij een boek schrijven, begin met schrijven, wil jij grote reizen maken, begin met sparen en te plannen. Hoe vaak ik hoor ‘als dat in orde is, dan begin ik eraan’. Maar dat zal niet gebeuren. Ook al ben je er nog niet helemaal klaar voor en weet je het allemaal nog niet perfect, begin gewoon en je zal zien, al snel komt verandering in je leven.
We zijn meesters in onszelf vergelijken met anderen of met ons ideale zelf. Hierdoor vinden we onszelf vaak nog niet goed genoeg en blokkeert de energie, we halen onszelf naar beneden. Focus je op wat er wel is, wordt hiervan bewust en beoefen dankbaarheid hiervoor. Vanuit dankbaarheid voor wat er wel is, kan innerlijke rust ontstaan.
We krijgen allemaal geschreven en ongeschreven regels mee van thuis over hoe we ons horen te gedragen en waardoor we ons ‘onschuldig’ kunnen blijven voelen. Indruisen tegen deze regels vraagt dat we ons schuldig durven maken met risico op afwijzing tot gevolg. Bijv je spreekt je ouders niet tegen, je moet steeds klaarstaan voor anderen, goede punten halen op school, etc… Wil je groeien en ‘volwassen’ worden, dien je je schuldig te maken en je eigen weg te gaan (ook al betekent dit dat jouw familie dit minder leuk vindt). Wil je iets in leven, gaat dit ten koste van iets anders: anderen teleurstellen, jouw comfortzone verlaten, kritische reacties van anderen aanhoren etc… Maar wat krijg je in de plaats: zingeving, energie, vrijheid, geluk, etc… En ben je bereid om die ‘schuld te dragen’ of die kost te investeren om het resultaat te krijgen wat jij wilt: meer vrijheid, geluk, etc…
Ik kan heel hard werken, mijzelf heel hard geven voor anderen en dat heel leuk vinden en veel energie voor terug krijgen. Maar wat ik geleerd heb over de jaren heen, is dat ik dit niet kan blijven volhouden als ik mezelf daarbij niet op mijn prioriteitenlijstje zet. En het is sinds ik terug kleine dingen voor mezelf ben beginnen doen: sporten, lezen, schrijven, etc… dat ik stilletjesaan mezelf heb terug gevonden en de energie ben kunnen gaan neerzetten die ik wil neerzetten. Mijn zelfzorg verwaarlozen, bekoop ik onmiddellijk met een slechtere fysieke, emotionele en mentale welzijn en zelfs met negatieve impact op mijn business resultaten. Blijven doorgaan is dus geen duurzame strategie, zelfs wanneer je volop in je passie en missie werkt.
Voel jij dat er iets klaar zit om te transformeren, maar durf je hiervoor nog niet goed te kiezen of wil je je niet langer schuldig voelen en kiezen voor wat echt belangrijk is voor jou zodat je met meer energie in je werk kan staan, neem contact op! Ik begeleid jou graag!